Ne kete udhezues do te shpjegojme se cfar eshte dhe si funksionon nje VPN. Ato janë mjete përmes të cilave ju mund të mbroni lidhjen tuaj ne internet dhe të maskoni/fshihni adresën tuaj IP, duke anashkaluar kështu blloqet rajonale të vendosura nga disa faqe interneti.
VPN-ja vepron si një ndërmjetës midis kompjuterit/telefonit të përdoruesit dhe faqeve qe hapni ne internet, duke fshehur identitetin e tuaj (prsh, lidhja nëpërmjet VPN-së, mund të shfaqet si e ardhur nga një shtet tjetër). Pra duke perdorur VPN ju mund te lidheni ne menyre te sigurte edhe me WIFI publike.
Permbajtja
- Cfar eshte dhe si funksionon nje VPN
- Çfarë do të thotë tunneling
- Cfar eshte dhe si funksionon nje VPN: Protokollet e enkriptimit
- Si të zgjidhesh një VPN
- VPN-të më të mira
Cfar eshte dhe si funksionon nje VPN
Si fillim do ju shpjegojme në detaje se cfar eshte dhe si funksionon nje VPN. Ne fakt, VPN është akronimi në anglisht për Virtual Private Network, dmth Rrjet privat virtual dhe përshkruan një teknikë e cila, falë një sistemi të veçantë të quajtur tunneling, lejon që të t’i bëni aktivitetet tuaja në internet të padukshme për sytë e paautorizuar (për shembull kriminelët kibernetikë ose organet e censurës qeveritare) ose për të maskuar adresën IP nga e cila ju hyni në internet.
Ky rezultat arrihet duke krijuar, ndërmjet kompjuterëve të përfshirë, një rrjet të vërtetë privat, të aksesueshëm vetëm për përdoruesit e autorizuar. Ky rrjet është virtual, dmth i krijuar duke shfrytëzuar mjetin e komunikimit Internet dhe jo një grup kabllosh apo sistemesh të tjera fizike (gjë që ndodh me rrjetet e shtëpisë). Ka skenarë të ndryshëm që përfshijnë përdorimin e një VPN. Rrjedhimisht, ky lloj rrjeti mund të ndërtohet ndryshe në varësi të rastit të përdorimit. Dmth ju mund të ndani VPN-të në dy kategori të mëdha përdorimi.
- VPN hub-and-spokes, të cilat përdoren për të lidhur nyjet e ndryshme të rrjetit (kompjuterët, telefonat inteligjentë, tabletët, etj) me një zyre qendrore (serverin VPN). Zyra qendrore kujdeset për mbrojtjen e trafikut dhe drejtimin e tij ndërmjet nyjeve të lidhura. Në mënyrë tipike, ky lloj VPN përdoret për maskimin e IP-së dhe mbrojtjen e të dhënave ne lidhje të pasigurta interneti (prsh wifi publike).
- VPN site-to-site përdoret zakonisht për të lidhur dy ose më shumë rrjete të ndryshme private (si në aspektin e strukturës ashtu edhe të vendndodhjes), përmes një lidhjeje të sigurt, duke përdorur një kanal të pasigurt (Internet). Kjo qasje përdoret kryesisht në mjedisin e korporatave për të lejuar shkëmbimin e sigurt të të dhënave dhe informacionit midis dy ose më shumë zyrave të së njëjtës kompani.
Gjithashtu për sa i përket sigurisë, VPN-të mund të strukturohen me karakteristika të ndryshme. Për shembull, në ato që përkufizohen si VPN të besuara/Trusted, është menaxheri i shërbimit ai që vendos dhe optimizon rrugën e të dhënave (prandaj i kushton vëmendje të veçantë cilësisë së komunikimit), duke u kujdesur, me mjetet në dispozicion, për të parandaluar aksesin ndaj përdoruesve të paautorizuar. Kjo siguron që të dhënat të arrijnë shpejt në destinacionin e tyre, por nuk ofron siguri absolute se do të mbrohen.
Për shkak të kësaj mungese sigurie, masa shtesë janë bërë të nevojshme pasi përhapja e internetit ka përparuar. Kështu lindën VPN të sigurta/secure, rrjete private virtuale që garantojnë mbrojtjen e të dhënave përmes krijimit të një tuneli midis dy nyjeve të rrjetit. Megjithatë, ky mekanizëm nuk mund të garantojë që rruga e të dhënave është optimale. Për këtë arsye, deri më sot, lloji më i përdorur i VPN-së është një përzierje midis dy të përmendura më lart. Kjo përzierje quhet VPN Hybrid dhe ju lejon të keni VPN që kombinojnë shpejtësinë e komunikimit të ofruar nga VPN trusted, me sigurinë e garantuar në VPN secure.
Çfarë do të thotë tunneling
Pasi pame se cfar eshte dhe si funksionon nje VPN, le te futemi me ne detaje duke folur per bazat e transferimit të të dhënave përmes internetit (tunneling).
Kur një pajisje e lidhur me rrjetin e madh dërgon informacione, ato kapsulohen, dmth mbyllen, në paketa. Këto të fundit përmbajnë, përveç vetë të dhënave, edhe informacione të tjera, si prsh adresën IP të dërguesit, adresën IP të marrësit, llojin e të dhënave, rrugën e rrjetit etj, të cilat përmbahen në një pjesë të paketës që quhet header. Megjithëse disa të dhëna udhëtojnë në formë të koduar (për shembull në lidhjet HTTPS), header i paketës është i dukshëm për këdo që ka akses në kanalin e komunikimit, i cili në këtë rast, është Interneti.
Është pikërisht prej kësaj arsyeje që, për të garantuar një lidhje të sigurt VPN, në të cilën informacioni në tranzit (përfshirë titullin/header) është i disponueshëm vetëm për dy nyjet e përfshira në komunikim, lind nevoja për të krijuar një kanal privat që i vë në komunikim. Ky operacion quhet tunelizimi/tunneling. Kanali i krijuar quhet tunnel dhe lejon kalimin e informacionit në mënyrë krejtësisht të padukshme, duke shfrytëzuar një mjet publik komunikimi siç është Interneti.
Për të qartësuar më mirë idetë tuaja, mendoni për internetin si një rrjet rrugor nëpër të cilin kalojnë shumë makina (dmth informacion), më pas imagjinoni një vëzhgues në një helikopter që shikon çdo gjë, por ai nuk do të ishte në gjendje të shihte se çfarë ndodh midis makinave që hyjnë në një tynel. Dmth ai do të ishte në gjendje të shikonte se çfarë hyn në tynel dhe çfarë del jashtë, por nëse shoferët vendosnin të ndërrojne makinat brenda tunelit, vëzhguesi i jashtëm nuk do ta vinte re.
Cfar eshte dhe si funksionon nje VPN: Protokollet e enkriptimit
Tani që e keni kuptuar plotësisht konceptin e tunnel, është mirë të kuptoni se si VPN-të garantojnë paprekshmërinë e të dhënave. Sekreti qëndron në aplikimin e një protokolli enkriptimi, pra një metodë për maskimin e të dhënave origjinale, duke i transformuar ato në të dhëna të tjera që mund të të kuptohen vetem nga marrësi i synuar.
Sa i përket VPN-ve, ka shumë protokolle ekzistuese të kriptimit, secili me pikat e forta dhe të dobëta. Më poshtë, do ju tregojme më të rëndësishmit.
- PPTP: është një protokoll i zhvilluar nga Microsoft, sigurisht një nga më të njohurit dhe i përdorur për të siguruar lidhjet VPN. Pavarësisht se është plotësisht i integruar në të gjitha platformat softuerike, PPTP përmban dobësi të shumta dhe që nga viti 2012, konsiderohet i vjetëruar.
- SSTP: pasardhësi i PPTP, është një protokoll i krijuar nga Microsoft dhe sot konsiderohet i sigurt. Përdoret kryesisht në VPN të bazuara në Windows.
- IPsec: ky është një protokoll që merret me enkriptimin e të dhënave në internet. IPsec është i përhapur dhe i implementuar në shumicën e sistemeve operative dhe konsiderohet i sigurt. Për sa i përket lidhjeve VPN, IPsec funksionon në lidhje me protokollin L2TP dhe IKEv2.
- IKEv2: është një protokoll mjaft i ngjashëm me IPsec, por konsiderohet shumë më i sigurt dhe i integruar në shumë client VPN (dmth programe që lejojnë aksesin në këtë shërbim). Ndër pikat e forta të IKEv2 janë performanca (të dhënat udhëtojnë shpejt) dhe fleksibiliteti ekstrem i përdorimit, gjë që e bën atë një nga të preferuarit edhe për sa i përket përdorimit të VPN-ve përmes celularit.
- WireGuard: është njëkohësisht një protokoll dhe një program me burim të hapur. Ndryshe nga OpenVPN, është jashtëzakonisht e thjeshtë për t’u konfiguruar dhe përdorur.
- OpenVPN: është një nga zgjidhjet më të përdorura në fushën VPN sot. Ai mbështet shumë algoritme kriptimi, është me burim të hapur dhe përshtatet me skenarë të shumtë përdorimi. Konfigurimi i OpenVPN mund të jetë mjaft kompleks për përdoruesin, për këtë arsye, shërbimet e ndryshme VPN ju lejojnë të shkarkoni programe të gatshme, të bazuara në OpenVPN, por të parakonfiguruara dhe të gatshme për t’u perdorur.
Si perfundim: për operacione të rëndësishme do të rekomandonim protokollet IKEv2/IPsec, OpenVPN ose WireGuard, pasi ato garantojnë siguri në shkëmbimin e të dhënave dhe në të njëjtën kohë, shpejtësi komunikimi.
Si të zgjidhesh një VPN
Nëse keni një kompani dhe po mendoni të zbatoni një sistem VPN për t’i lejuar punonjësit tuaj të punojnë edhe nga shtëpia, këshilla që mund t’ju jap është të kontaktoni një konsulent ekspert për këtë temë dhe ta lini atë t’ju tregojë zgjidhjen më të përshtatshme. Nëse po kërkoni një shërbim VPN që mund të mbrojë lidhjen tuaj ose të maskojë adresën IP, duhet të merrni parasysh një sërë faktorësh që gjeni më poshtë.
- Kostoja: ka shërbime VPN falas dhe me pagesë. Të parët, në shumicën e rasteve, vendosin kufizime në sasinë e trafikut mujor. Sa i përket VPN-ve me pagesë, sigurohuni që cilësia e shërbimit të ofruar të jetë e përshtatshme për çmimin e ofruar.
- Mbledhja e informacionit: disa VPN, veçanërisht ato falas, mbledhin informacione anonime rreth operacioneve të përdoruesit për qëllime reklamimi ose profilizimi. Edhe pse në dukje e padëmshme, ju këshilloj të shmangni përdorimin e këtyre shërbimeve nëse keni ndërmend të operoni me të dhëna delikate. Lexoni me kujdes kushtet e përdorimit të shërbimit VPN që zgjidhni për t’u siguruar që ai nuk mbledh informacione për aktivitetet tuaja.
- Numri i serverëve: zakonisht, një VPN me pak serverë nuk garanton një shpejtësi të madhe komunikimi. Në përgjithësi, sa më shumë serverë të ofrojë VPN, aq më e mire është performanca e lidhjes.
- Vendndodhja e serverit: shumë shërbime VPN ofrojnë serverë të vendosur në shumë pjesë të botës, në mënyrë që adresa IP e parë nga jashtë të mund të ndryshohet nëse është e nevojshme. Nëse jeni duke kërkuar për një shërbim që mund të anashkalojë blloqet rajonale nga faqet e internetit, kushtojini vëmendje këtij aspekti.
- Protokolli i kriptimit: perpiquni qe te zgjidhni ate qe eshte me i sigurte, sipas rendesise se te dhenave qe do perdorni.
VPN-të më të mira
Tani po ju japim nje liste me VPN me te mira me pagese dhe falas. Ju ngelet juve ne dore qe te zgjidhni me te miren per nevajat tuaja.
VPN falas:
Proton VPN (Android/iPhone/Kompjuter) -> eshte me i miri falas, sepse mjafton nje email per regjistrim dhe ke internet pa kufi.
Hotspot Shield VPN (Android/iPhone/Kompjuter) -> duhet te shikosh ca reklama te shkurtra qe te japin kohe navigimi ne internet falas.
Windscribe (Android/iPhone/Kompjuter) -> te jep 2 GB falas dhe deri ne 10 GB nese regjistrohesh me nje email.
Shenim: Mund te provoni te perdorni edhe nje email te perkohshem per regjistrim (nese e pranojne), duke klikuar ketu.
VPN me pagese:
NordVPN (Android/iPhone/Kompjuter)
