Ne kete artikull do te shpjegojme se si funksionon mining i kriptovalutave, duke u perpjekur te tregojme qarte pikat pozitive dhe negative te ketij procesi. Ne fund do jeni me te kthjellet dhe do kuptoni a ja vlen vertete te meresh me mining apo jo.
Eshtë e përshtatshme të thuhet qe arti i nxjerjes se kriptovalutave është magjepsës, por ekziston gjithashtu rreziku që përpjekjet të mos shlyhen në mënyrë adekuate. Minatori, domethënë ata që ben mining, i përket grupit të madh të atyre njerëzve për të cilët udhëtimi është më i rëndësishëm se destinacioni. Situata është e ndryshme për kompanitë që marrin pjesë në këtë proces dhe mund të investojnë burime të mëdha në pajisje, softuer dhe mirëmbajtje të vazhdueshme.
Permbajtja
Çfarë është mining
Në të kaluarën ju kam shpjeguar se si funksionon Bitcoin, kriptovaluta më e famshme dhe më e përhapur në botë, por në të vërtetë bota e kriptovalutave është shumë më e madhe dhe më e larmishme dhe përfshin shumë kriptovaluta, domethënë shumë lloje të ndryshme të monedhave dixhitale.
Siç mund ta keni vërejtur tashmë, nxjerrja e kriptovalutave shpesh krahasohet me atë të arit. Një imazh disi stereotip, por i prirur: ashtu si minatorët nxjerrin metale dhe gurë të çmuar nga venat në miniera, minatorët e kriptovalutave shkojnë në kërkim të monedhave dixhitale për ti kthyer në monedhat aktuale, të tilla si euro ose dollari.
Termi “mining” importohet nga folja angleze “to mine”, ose “te nxjerresh” dhe nga emri “mine”, fjalë për fjalë “minier”. Në këtë pikë ju tashmë e keni kuptuar që mining eshte nxjerrja e kriptovalutave nga një minierë. Për të gërmuar, ne përdorim fuqinë kompjuterike të kompjuterëve dhe jo mjetet tipike të minatorëve.
Në origjinë të këtij aktiviteti nxjerres është blockcahin: një libër kontabël i shpërndarë midis të gjithë përdoruesve dhe pa një njësi qendrore kontrolli (nuk ka asnjë “bankë qendrore” në botën e kriptovalutave) në të cilat regjistrohen të gjitha transaksionet e kryera me një nga mijëra kriptovaluta ekzistuese. Siç raportohet nga faqja e internetit e coinmarketcap.com, ndër portalet më të akredituara të vlerësimit në kohë reale për kriptovalutat – ka më shumë se 10,000 monedha dixhitale dhe është një numër që po rritet dita ditës.
Shtimi i një transaksioni në libër, domethen ne blockchain, është larg funksionimit të lehtë dhe kërkon një seri të gjatë dhe komplekse të llogaritjeve që mund të bëhen përmes kompjuterëve ose serverave tërësisht të dedikuar për mining e kriptovalutave, në të cilat duhet të instalohen programe dhe pajisje qe do ju tregoj më poshtë.
Kur një transaksion përfundon, një kriptovalutë e re krijohet dhe njihet nga miner.
Mining dhe mining cloud
Duke u futur ne thellesi te temes se si funksionon mining, tani do t’ju tregoj llojet e ndryshme te mining, të cilat mund të grupohen në dy familje. E para është në formën më klasike: ju keni shumë servera dhe kompjuter të dedikuar për mining, të mbledhur në atë që në anglisht quhet “farm” (ose “fermë”). Duke instaluar CPU, GPU dhe softuer specifik (p.sh. MultiMiner për Windows, macOS dhe Linux; Awesome Miner për Windows dhe Linux dhe EasyMiner për Windows), makineritë bashkëpunojnë për të zgjidhur llogaritjet e dobishme për përfundimin e transaksioneve në blockchain.
Duhet të dini se GPU-të kanë një raport më të favorshëm midis kapacitetit të përpunimit dhe konsumit të energjisë. Këta server dhe kompjuter, të cilët duhet të jenë të fuqishëm, konsumojnë shumë energji dhe duhet të ftohen vazhdimisht, gjë që kërkon energji elektrike shtesë.
Nëse nuk keni një farm që është në lartësinë e detyrës, mund të zgjidhni cloud mining, një sistem i paguar i bazuar në internet që ju lejon të përfitoni nga farm e kompanive që i bëjnë ato të disponueshme. Kjo ju lehtëson nga shumë kosto, duke përfshirë atë të serverave, pajisjeve të tilla si GPU-të dhe energjisë elektrike të nevojshme për aktivitetet e mining.
Ka shumë shërbime të cloud mining dhe kostot ndryshojnë në varësi të kohëzgjatjes së abonimit dhe kapacitetit kompjuterik që dëshironi të blini. IQ Mining, një nga shërbimet më të akredituara në botë, kushton nga 215 në 254 dollarë në vit. Një tjetër mining e njohur cloud është CCG Mining e cila përdor një logjikë pak më ndryshe të çmimeve dhe tarifat që variojnë nga 10,99 $ në 1,990,99 $ në muaj si për Bitcoins (çmimet ndryshojnë bazuar në kriptovalutën për mining).
Çështjet kritike
Në të vërtetë, mining eshte i shtrenjt dhe ndikojn negativisht në mjedis. Ne fakt mining kërkon investime të mëdha në softuer, pajisje dhe mirëmbajtje. Serverët e përdorur duhet të mirëmbahen vazhdimisht dhe siç do të lexoni më vonë, kostot që mblidhen janë të mëdha.
Ekziston edhe ceshtja mjedisore: një studim i botuar në revistën Joule, redaktuar nga Profesor Christian Stoll, një shkencëtar i akredituar si në Gjermani dhe në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, i cili vlerësoi konsumin vjetor të energjisë të përdorur për mining në 45, 8 Terawattore (ose 45.8 miliardë kilovat orë) dhe emetimet e karbonit prej 22 milion tonë, pak a shumë atë që prodhon një qytet me gjysmë milioni njerëz ne një vit.
Pyetja e energjisë është një temë shumë e nxehtë diskutimi dhe vë në pikëpyetje qëndrueshmërinë mjedisore të mining pasi, sipas zërave më kritikë, burimet e mëdha energjetike të përdorura nuk do të korrespondonin me një avantazh adekuat dhe për të nxjerrë fitim real nga nxjerrja e kriptovalutave do të ishin vetëm disa individë, ose spekullatorët e mëdhenj.
Kriptovaluta Chia, për të cilën do të flas së shpejti, lindi për të pasur një ndikim të vogël në mjedis, por edhe në këtë rast, mendimet janë të ndara.
Shpenzimi i madh i energjisë elektrike shtyn gjigantët e mining të kriptovalutave te trasferohen në vendet ku aspektet mjedisore nuk janë të rrepta ose kostoja e energjisë elektrike është më e përballueshme: mes tyre Kina dhe Ukraina, thjesht për të përmendur më të zakonshmet. Edhe pse në gjysmën e dytë të vitit 2021, pas disa vendimeve nga qeveria kineze, shumë miner po braktisin Kinën në favor të vendeve të tjera, më të përshtatshme dhe “mikpritëse” për qëllimet e tyre.
Sa fiton
Ju mund të pyesni se cilat janë mundësitë e fitimit për një miner. E di që jeni duke pritur një numër me shumë zero por përgjigjja më e saktë dhe e sinqertë është: varet. Varet nga luhatjet e çmimeve të kriptovalutës që dëshironi të nxirni.
Ai i kriptovalutave është një treg i vërtetë, ashtu si ai i arit, vajit ose drurit. Si e tillë, ajo i përgjigjet logjikës që, në këtë rast, nuk janë vetëm ato të ofertës dhe kërkesës. Një ndryshim i fortë në çmimin e kriptovalutave mund të ndodhë për arsyet më të ndryshme: një bankë qendrore që shpreh pak besim në monedhat virtuale, një sipërmarrës i famshëm i cili së pari njofton se dëshiron të pranojë pagesa në Bitcoin dhe pastaj ndryshon mendjen e tij, një shkëmbim (një operator që shkëmben monedha të vërteta dhe monedha virtuale) etj… arsyet janë kaq të shumta dhe të gjitha ato kontribuojnë në krijimin e kriptovalutave jashtëzakonisht të paqëndrueshme.
Sidoqoftë, mund të bëjmë dy llogaritje dhe për të qenë më të qartë, i referohem Bitcoin-it. Ju duhet ta dini që kushdo që e krijoi atë donte që me kalimin e kohës nxjerrja e tij të bëhej më komplekse dhe për këtë kërkonte më shumë kohë pune dhe fuqi më të madhe kompjuterike.
Në vitin 2019, kompania amerikane e analizave të teknologjisë CB insights llogariti se, duke supozuar një kosto të energjisë elektrike prej 0,06 cent për kilovat orë, atehere te nxjeresh nje Bitcoin kushton midis 7,300 $ dhe 8,500 $. Ju qartë e kuptoni që nëse çmimi i Bitcoin tejkalon këto shifra, atëherë do të kishit bërë një fitim; nëse çmimi është më i ulët, duhet të prisni dhe të shpresoni që çmimi të rritet përpara se t’i shisni ato.
Duhet të konsiderohet gjithashtu se kostoja e një kilovat ore është mesatarisht pesë herë më e lartë se çmimi i përdorur nga CB Insights për të bërë llogaritjet e veta. Kështu që, për t’iu përgjigjur pyetjes “Sa fitoni duke nxjerrë kriptovaluta”, duhet t’ju kujtoj përgjigjen time, e cila është: “varet”.
Si funksionon mining i kriptovalutave
Tani që keni disa informacione mbi sfondin, është koha të shikoni më nga afër se si funksionon mining i kriptovalutave.
Blockchain
Le të kthehemi te blockchain i cili, siç është përmendur tashmë, është një libër kontabël në të cilin regjistrohen të gjitha transaksionet e bëra në kriptovaluta. Për t’ju thënë më shumë rreth kësaj, unë do të përdor Bitcoin si një shembull.
Blockchain i bitcoin, është një lloj libri kontabël, i cili nuk është në posedim të një personi të vetëm, por shpërndahet në një seri nyjesh, d.m.th. kompjutera dhe servera të destinuar për mining.
Kjo do të thotë se: e para është që kriptovalutat nuk lëshohen nga një bankë qendrore, në krahasim me euron, dollarin. Do të thotë gjithashtu që çdo transaksion duhet të kontrollohet dhe të vërtetohet nga shumë nyje.
Por nëse nuk ka një bankë qendrore ose kombëtare për ti prerë, kush i lëshon kriptovalutat? Pergjigja eshe minatorët/miner, duke bashkuar blloqet e blockchain. Një bllok është një kontejner në të cilin raportohen transaksionet e kryera në kriptovaluta, sikur të ishte një faqe e librit kryesor. Kur blloku është i plotë (ose nëse preferoni, kur faqja e librit të kontabilitetit është e plotë) ajo duhet të bashkohet, në rendin e duhur, me blockchain.
Minatorët/miner dhe për këtë arsye nyjet e blockcahin, përmes softuerit dhe fuqisë informatike, kryejnë operacione komplekse algoritmike. Këto përdoren për të llogaritur një kod, të quajtur një hash dhe nëse ky kod është zgjidhja e saktë që lejon bashkimin e blloqeve, minatori/miner që e llogariti atë shpërblehet me 6.25 Bitcoins. Shifer që në kohën e shkrimit të këtij udhezuesi vlen rreth 176,000 euro. Sa më shumë miner te marin pjesë në këtë nxjerrje, aq më shumë ndahet shpërblimi. Duhet ta dini se, ndryshe nga monedhat reale si euro ose dollari, të cilat kanë 2 shifra pas presjes prsh 2,55$, kriptovalutat kanë deri në 8 shifra pas presjes.
Me kalimin e kohës, minatoret/miner kanë kuptuar që duke krijuar grupe/pool, ose duke u bashkuar me grupe për të angazhuar kompetencat e tyre përkatëse kompjuterike, puna e mining është bërë më efektive. Shpërblimi zakonisht bazohet në fuqinë kompjuterike të përdorur nga secili minator individual në një grup.
Minatorët llogaritin miliona hashe jo vetëm për mining Bitcoin, por edhe për të verifikuar dhe vërtetuar transaksionet e bëra në rrjet. Llogaritja e hasheve në vetvete është e shpejtë, por sasia e madhe e algoritmeve që duhet të llogariten, kërkon siç e dini përdorimin e harduerit me performancë të lartë.
Shpërblimi i dhënë minatorëve/miner mban të drejtuar dhe të sigurt rrjetin Bitcoin dhe transaksionet që kalojnë përmes tij. Bitcoins të reja lëshohen çdo 10 minuta, por me kalimin e kohës, sasia e monedhës së minuar zvogëlohet, derisa “miniera” të jetë shteruar plotësisht. Kufiri i Bitcoin është 21 milion dhe ne tani e dimë që të gjithë do të minohen në 2140.
Ndërsa numri i minatorëve që marrin pjesë në nxjerje rritet, kërkohet gjithnjë e më shumë fuqi informatike për të minuar Bitcoin. Ideja më magjepsëse e mënyrës në të cilën u konceptuan algoritmet që qëndrojnë në themel të blockchain është pikërisht kjo: sa më shumë minatorë/miner të jenë, aq më komplekse bëhen llogaritjet.
Kur Bitcoin i fundit te jete minuar, minatorët/miner do të duhet të kenaqen vetëm për tarifat që u jepen atyre për të vërtetuar transaksionet. Eshtë një çështje e disa centëve të monedhës reale dhe ndoshta, këto të ardhura të pakta nuk do të jenë më të mjaftueshme për të mirëmbajtur infrastrukturën e shtrenjtë të nevojshme.
Në vitet e para të jetës së Bitcoin, kështu që duke filluar nga viti 2009, minatorët përdorën vetëm kompjutera normalë për mining. Me kalimin e kohës, me rritjen e minatorëve dhe kompleksitetin llogaritës të imponuar nga algoritmet, janë krijuar procesorë të quajtur Asic, të dizenjuar posaçërisht për mining. Hardware i fuqishëm, me një sistem ftohës të krijuar posaçërisht për sasinë e madhe të punës që duhet të bëjë dhe e fundit por jo më pak e rëndësishmja, te shtrenjtë.
Merrni parasysh se për të qenë me të vërtetë efikas në operacionet e mining, duhen dhjetëra procesorë Asic, të montuar në seri.
Wallet
Pra, le te shikojme se si funksionon mining i kriptovalutave, për shembull Bitcoin.
Ajo që nevojitet është një sistem kompjuterik me një kapacitet te madh llogarites, një program per mining që duhet të konfigurohet siç duhet dhe një qëndrueshmëri në mirëmbajtjen e kompjuterit, ose serverit te dedikuar për nxjerrjen e kriptovalutave.
Ju duhet gjithashtu një portofol/Wallet, i cili është një portofol dixhital ku mund të ruani kriptovalutat tuaja. Jo të gjitha shkëmbimet, dmth platformat përmes të cilave ju mund të blini dhe shisni monedha virtuale, gjithashtu veprojnë si wallet. Ka shumë lloje: për PC, por edhe për smartphone dhe tablet.
Sidoqoftë, tani dua t’ju tregoj me hollësi një portofol në internet, i cili funksionon në Web dhe nuk kërkon instalim: Binance.com, i cili është ndër më të përdorurit.
Për të filluarlidhuni në faqen kryesore të Binance dhe nëse preferoni një ndërfaqe në një gjuhë më të përshtatshme për ju, zgjidhni menunë angleze në të djathtë dhe pastaj gjuhën që dëshironi. Për këtë udhëzues kam zgjedhur gjuhën italiane.
Pastaj duhet të vendosni adresën tuaj të postës elektronike, zgjidhni një fjalëkalim/password, të kontrolloni që keni vene shenjen e kontrollit ne frazen kam lexuar dhe pranuar kushtet e shërbimit dhe të klikoni në butonin e verdhë Krijo llogari/Crea conto. Gjithashtu përfundoni captcha që ju propozohet.
Hyni tani në email tuaj, hapni mesazhin që keni marrë nga Binance dhe kopjoni kodin 6-shifror që gjeni brenda, për të përfunduar regjistrimin. Urime, portofoli/wallet juaj është gati. Pavarësisht nga zgjedhja juaj, mos harroni gjithmonë të dilni nga llogaria kur të keni mbaruar duke përdorur portofolin/wallet tuaj në internet.
Për ata qe bejne shume kujdes me sigurine, ka edhe wallet fizik. Këto janë pajisje fizike në të cilat mund të ruhen kriptovalutat tuaja dhe ndryshe nga ato softuerike, ato janë shkëputura nga interneti dhe për këtë arsye janë më të sigurta. Në rast se humbet, është e mundur të rikthehet përmbajtja e saj falë një procedure që ndryshon nga prodhuesi në prodhues, por që si rregull, bazohet në një sekuencë fjalësh.
Si funksionon mining i kriptovalutave: Bitcoin
Tani unë do t’ju udhëzoj në mining Bitcoin. Kam vendosur të tregoj një program të lehtë për t’u përdorur, në mënyrë që të mund të merrni një përvojë me mining edhe pa pasur njohuri të thelluara të kësaj teme.
Duhet të jeni të vetëdijshëm se shumë antivirus, duke përfshirë Microsoft Defender i cili është i integruar në sistemin operativ Windows, mund të njohe softuerin e mining si potencialisht të dëmshëm, pasi ka shumë malware që janë krijuar posaçërisht për të përdorur kompjuterat e viktimave për mining (dmth për të pasuruar njerëzit e këqij që i kanë zhvilluar ato dhe jo pronarin e PC në përdorim). Nëse dëshironi të vazhdoni me instalimin, mund t’ju duhet të çaktivizoni përkohësisht antivirusin tuaj.
Nëse dua do te instalosh softuer të mining përveç atyre që do t’ju them, të cilat janë me burim të hapur, të njohura dhe të verifikuara vazhdimisht nga komuniteti, unë nuk marr përgjegjësi për atë që mund të ndodhë me kompjuterin tuaj, sepse gjatë përdorimit të një programi të tillë ndërsa antivirus-i juaj është çaktivizuar, kompjuteri juaj mund të ekspozohet ndaj rreziqeve serioze.
Unë personalisht kam testuar EasyMiner, programin që do t’ju tregoj dhe është i sigurt. Ndërsa lundroni në botën e gjerë të programeve per mining, mos harroni se është e pamundur të minohen kriptovalutat vetëm nga kompjuteri ose telefoni juaj inteligjent. Prandaj ju këshilloj të shmangni aplikacionet dhe programet që premtojnë t’ju mundësojnë ta bëni vetë: ndarja e burimeve të pajisjeve është e vetmja mënyrë.
Ju mund të shkarkoni EasyMiner duke u lidhur me këtë faqe. Shkarkimi fillon vetë, pesë sekonda pasi të jetë ngarkuar faqja në internet. Pasi të jetë shkarkuar skedari, nëse jeni duke përdorur Windows, filloni file.exe të marrë dhe klikoni së pari në Po/Yes, pastaj dy herë në butonin Next dhe së fundi, në butonat Install and Finish, për të përfunduar konfigurimin.
Pasi të përfundojë instalimi, klikoni në butonin Ok & Enter dhe do të pyeteni nëse doni të aktivizoni automatikisht kanalin e bisedës që bashkon përdoruesit e programit të mining dhe brenda të cilit mund të jepni ndihmë reciproke.
Këshilla ime është të klikoni Po: nëse nuk keni nevojë për mbështetje, përsëri mund t’ia jepni dikujt dhe në çdo rast, mund të krijoni miq të rinj.
Ju jeni një hap larg destinacionit! Tani klikoni në butonin Gjeneroni një Adresë Publike/Generate a Public Address dhe kushtojini vëmendje hapit vijues: në shfletuesin e kompjuterit tuaj hapet një faqe përmes së cilës mund të krijoni adresën tuaj publike, që është një çelës që përkon me një portofol/wallet që mund të përdoret me EasyMiner që paguan minatorin/miner në Litecoin, një tjetër monedhë virtuale.
Ju mund të argëtoheni duke gjeneruar adresën vetë ose të mbështeteni në gjenerimin automatik duke klikuar në formulimin Skip që shfaqet siper djathtas, poshtë shiritit të gjelbër.
Duke vepruar kështu, ju keni krijuar dy çelësa: një publik dhe një privat, i cili lejon hyrjen në wallet dhe prandaj duhet të mbahet në mënyrë diskrete pa ua zbuluar atë të tjerëve.
Printo këtë faqe ose bëj një skedar pdf prej të cilit mund të përdorësh në të ardhmen, sepse nuk do të ketë asnjë mënyrë për të rindërtuar çelësat.
Tani duke zgjedhur përsëri programin EasyMiner nga taskbar, do të zbuloni se çelësi publik është importuar drejtpërdrejt dhe do të duhet vetëm të shtoni adresën tuaj të postës elektronike dhe të vendosni nëse do ta lini programin të përdorë vetëm CPU, vetëm GPU ose të dyja.
Për më tepër, duke klikuar në Start mining only when PC is idle, softueri do të funksionojë vetëm kur nuk po përdorni kompjuterin, kështu që nuk do të pësoni ngadalësime gjatë aktiviteteve tuaja normale.
Në fund, klikoni në butonin Save & Start, më pas shtypni ikonën kafe (e dyta në të majtë lart, menjëherë pranë ikonës Setup) dhe kjo është e gjitha. Tani je duke bere mining. Ju mund ta menaxhoni llogarinë tuaj në faqen e internetit të easyminer.net, nga e cila mund të tërhiqni edhe shpërblimin që keni grumbulluar me kalimin e kohës.
Si funksionon mining i kriptovalutave: Ethereum
Tani që keni një ide te përgjithshme, mund të pyesni nëse ka kriptovaluta të tjera fitimprurëse. Ndër më të cituarat, do të doja të theksoja Ethereum i cili, edhe pse ende nuk mund të konkurrojë me Bitcoin, po arrin rezultate të shkëlqyera.
Për mining Ethereum, operacioni është i ngjashëm me atë që përshkrova më lart, duke përfshirë nevojën për një wallet. Binance, për të cilën ju thashë më siper, mund të përdoret gjithashtu për të mbajtur, blerë dhe shitur këtë kriptovalutë.
Megjithatë, për mining ju rekomandoj që të konsultoheni me faqen Ethereum.org, një enciklopedi e vërtetë në të cilën mund të gjeni përgjigje për të gjitha pyetjet tuaja.
Përsëri, sa më të mëdha CPU dhe GPU kane aftësitë, aq më i madh eshte fitimi. Para se të perdorni një program ose të bashkoheni me një platformë të mining në cloud, informohuni mirë nga forume këshilluese dhe faqe të specializuara. Si në fushën e Bitcoin ashtu edhe në fushën e Ethereum, ekziston një prirje për të mashtruar; burimet në internet që zhduken në pa paralajmërim, dmth pa shpërblimin e minatorëve/miner.
Si funksionon mining i kriptovalutave: Chia
Them se keni dëgjuar pak për Chia, në fakt është një kriptovalutë e kohëve të fundit që po bën shumë fjalë për veten, pikërisht për shkak të problemit të konsumit të energjisë që lidhet me nxjerrjen e monedhave virtuale. Gjëja e parë që duhet të dini është se Chia Network përdor një formulë tjetër për mining.
Chia Network u themelua në vitin 2017 nga Bram Cohen, autor i protokollit BiTorrent. Ndryshe nga antagonistët e saj, Chia nuk mbështetet në CPU dhe GPU për të nxjerrë monedhën por në hapësirën e diskut, e cila mbushet gradualisht pasi gjenerohen numra kriptografikë që shërbejnë për të zgjidhur llogaritjet komplekse në blockchain.
Sidoqoftë, edhe në këtë rast, problemet nuk janë zgjidhur plotësisht: nga njëra anë çmimi i hard disk po rritet dhe nga ana tjetër, konsumimit te madh të cilit i nënshtrohen, i cili tenton do të gjenerojë male me mbeturina elektronike të cilat duhet të asgjësohen në mënyrë të përshtatshme në mënyrë që ato të mos përbëjnë shkak të ndotjes së mjedisit.
Në fakt, duhet ta dini se një hard disk SSD, i cili ka një numër të kufizuar shkrimesh, nese përdoret për mining mund të jetë jetëshkurtër dhe të dëmtohet në mënyrë të pariparueshme në një kohë të shkurtër. Në faqen zyrtare të kriptovalutës në fjalë, do të gjeni programe dhe portale të dobishme për mining e saj.