Ne kete udhezues do te shpjegojme se si funksionon rrjeti WiFi. Ne ditet e sotme pothuajse te gjitha paisjet, si telefona, kompjutra, printera etj lidhen me internetin duke perdorur rrjetin WiFi, domethen pa ndihmen e kabllit por me vale.
Me poshte do te shikojme se si funksionon teknologjia në fjalë dhe standardet ekzistuese, si dhe cilat pajisje duhet të përdoren për të gjeneruar një lidhje me vale dhe rrjedhimisht, si është strukturuar një rrjet pa tel/wireless dhe si ta përmirësojmë atë. Per detajet vazhdoni lexoni me tej.
Permbajtja
- Cfare eshte dhe si funksionon rrjeti WiFi
- Klasat dhe brezat e frekuencave
- Kanalet e mbështetura dhe interferencat
- Si është i strukturuar një rrjet pa tel/wireless
- Si të lidhesh me WiFi
- Si te forcosh rrjetin WiFi
Cfare eshte dhe si funksionon rrjeti WiFi
Për të qenë në gjendje të shpjegojme se si funksionon rrjeti WiFi, para së gjithash është thelbësore që të kuptojme saktësisht se për çfarë behet fjale.
WiFi (akronim që do të thotë Wireless Fidelity) nuk është asgjë më shumë se teknologjia që ju lejon të lidhni një ose më shumë pajisje si kompjuter, telefona inteligjentë, tabletë, televizorë inteligjentë, konsola etj pa përdorur kabllo, duke shfrytëzuar kështu valët radio që vijnë nga një pajisje e aftë për t’i gjeneruar ato: modemi/ruteri.
Për të qenë më të saktë, nje paisje lidhet me internetin falë sinjalit radio të dhënë nga modemi/ruteri, i cili nga ana tjetër lidhet me kabllo me rrjetin e ofruar nga ISP (operatori telefonik referues).
Theksojme gjithashtu se: WiFi mund te perdoret qe te lidhesh dy paisje me njera tjetren pa qene nevoja qe keto te jene te lidhura me internetin.
Persa i përket origjinës, ka nga ata që e caktojne lindjen e teknologjisë së lartpërmendur në mesin e viteve 80-90.
Megjithatë, ndoshta është më e përshtatshme të merret si akt konstituiv i teknologjisë në fjalë, vendimi i marrë nga Komisioni Federal i Komunikimeve (rregullatori amerikan i sektorit të telekomunikacionit) për të liruar disa frekuenca dhe për t’i vënë ato të disponueshme për përdorim civil pa detyrim licence, funksionimi ky që daton në vitin 1985.
Megjithatë, ishte e nevojshme të pritej deri në vitin 1999 që të lindte protokolli IEEE 802.11b, së bashku me emrin WiFi dhe logon specifike. Që nga ai moment, u përcaktuan të gjitha parimet strukturore të teknologjisë dhe zhvillimi dhe përhapja e saj u përhap gjithnjë e më shumë në një kohë të shkurtër.
Për detaje dhe njohuri të mëtejshme, mund t’i referoheni faqes në Wikipedia të dedikuar posaçërisht për WiFi.
Klasat dhe brezat e frekuencave
Tani le te futemi me ne thellesi te temes se si funksionon rrjeti WiFi duke pare klasat e mbështetura dhe brezat e tyre të frekuencës.
Certifikimet e IEEE, ose klasa Wi-Fi, kanë vendosur herë pas here standardet teknologjike sipas të cilave prodhuesit ndertojne pajisjet e tyre me valë/wireless. Të gjitha klasat Wi-Fi të pranuara nga komuniteti ndërkombëtar identifikohen me numrin 802.11 të ndjekur nga një shkronjë e alfabetit.
Deri më sot, ekzistojnë nëntë standarde Wi-Fi, por më të përdorurat janë katër. Më poshtë do të gjeni se cilat janë ato dhe shpejtësitë përkatëse të transmetimit të të dhënave që ato lejojnë të arrihen.
- Klasa Wi-Fi b (802.11b) shpejtesi deri ne 11 Mbps.
- Klasa Wi-Fi g (802.11 g) shpejtesi deri ne 54 Mbps.
- Klasa Wi-Fi n (802.11n) shpejtesi deri ne 300 ose 450 Mbps.
- Wi-Fi ac (802.11ac) shpejtesi deri ne 1.3 Gbps (1.331 Mbps).
Vini re se klasa Wi-Fi ac është e disponueshme vetëm në modemet/ruterat me dy breza ose me tri breza dhe mbështetet ekskluzivisht nga pajisjet më të fundit. Modemët/ruterat me mbështetje me bandë të dyfishtë ose me tri breza janë ata që mund të funksionojnë si në brezin klasik të frekuencës 2,4 GHz (me i perdoruri) dhe në brezat e frekuencës 5 GHz (i cili është i nevojshëm për teknologjinë ac me valë).
Brezi i frekuencës 5 GHz ka një rreze veprimi më të shkurtër se ai 2.4 GHz, por është më pak i prirur ndaj ndërhyrjeve dhe lejon një shpejtësi më të lartë të transferimit të të dhënave në krahasim me brezin e frekuencës 2.4 GHz.
Klasa ac më pas ka evoluar me standardin 802.11ac wave 2 i cili siguron shpejtësi më të madhe në transferimin e të dhënave dhe performancë më të mirë brenda rrjetit lokal. Kjo është e mundur falë përdorimit të katër stream hapësinor nga secila pajisje, për një gjerësi bande më të madhe të disponueshme për pajisjet dhe për përdorimin e kanaleve në 160 MHz. Do pasur gjithashtu parasysh ërdorimi i teknologjise MU-MIMO (Multiple User, Multiple Input, Multiple Output), i cili ju lejon të menaxhoni kërkesat e shumë pajisjeve në të njëjtën kohë.
Kanalet e mbështetura dhe interferencat
Tani le te shpjegojme se si funksionon rrjeti WiFi duke pare kanalet dhe interferencat. Në hapin e mëparshëm ju shpjegova se brezat e frekuencave të përdorura për Wi-Fi, ose më mirë nga modemet/ruterat, janë në thelb dy: ai 2.4 GHz dhe ai 5 GHz. I pari mund të kete 14 kanale, ndërsa i dyti në 23 kanale.
Kanalet WiFi, ose më mirë kanalet e transmetimit WiFi, janë ajo gjë në të cilën bazohen rrjetet pa tela/wireless. Ato janë në thelb nënbashkësi të frekuencave të radios në dispozicion. Thene me thjeshte mund të imagjinohen si tuba jo të izoluar, ku rrjedha që kalon brenda secilit, përzihet me atë të tubit fqinj duke krijuar dhe interferenca (shqetesim te sinjalit wifi).
Duke marrë parasysh faktin se të gjitha pajisjet e rrjetit 2.4 Ghz funksionojnë në një gamë prej 100 MHz (saktësisht midis 2400 MHz dhe 2500 MHz) dhe se çdo kanali i është caktuar 20 MHz, është mjaft e lehtë të konkludohet se kanalet WiFi mbivendosen me njëri-tjetrin. Kanalet e vetme që nuk mbivendosen kurrë pasi intervalet e tyre nuk preken (evitojne interferencat) dhe që për rrjedhojë janë edhe më të rekomanduarit janë 1, 6 dhe 11.
Ndersa rrjetet 5 GHz, zakonisht nuk i nënshtrohen interferencave. Megjithatë, kjo nuk do të thotë që të gjitha interferencat eliminohen. Megjithatë, duke qenë se ky brez është më pak i përdorur dhe ka shumë më tepër hapësirë, ka shumë pak mundësi që sinjali të shqetësohet, edhe për shkak se pajisjet e tjera nuk punojnë në këtë frekuencë.
Si është i strukturuar një rrjet pa tel/wireless
Për të kuptuar se si funksionon rrjeti WiFi, është gjithashtu thelbësore që të kuptoni se si është strukturuar një rrjet me valë.
Çdo rrjet WiFi mund të përbëhet nga një modem/ruter, i cili vepron si një pikë aksesi në vetë rrjetin dhe vepron si një burim sinjali, dhe një ose më shumë klientë (kompjuterë dhe pajisje të tjera) që lidhen me rrjetin.
Për të siguruar që lidhja midis pikës së aksesit dhe pajisjeve të ndryshme është vendosur, pajisja Wi-Fi e modemit/ruterit transmeton, çdo 100 ms, një paketë të dhënash, të quajtur një beacon që përmban SSID-në e rrjetit (d.m.th. emrin të lidhjes wifi) dhe informacione të tjera të rëndësishme, të tilla si protokolli i sigurisë se përdorur.
Si të lidhesh me WiFi
Për të kuptuar se si funksionon rrjeti WiFi, duhet të kuptoni gjithashtu se si mund të lidheni me një rrjet pa tel/wireless. Operacioni është shume i lehte.
Pra le të shohim se si të vazhdojmë në varësi të llojit të pajisjes në përdorim. Më poshtë do të gjeni të shpjeguara hapat e ndryshëm që duhen ndërmarrë për pajisjet më të njohura.
- Nga kompjutri Windows: Për t’u lidhur me një rrjet Wi-Fi nga kompjuteri juaj Windows, gjithçka që duhet të bëni është të klikoni në ikonën e rrjetit të bashkangjitur në zonën e njoftimit (pranë orës së sistemit), zgjidhni nje lidhje nga lista që ju shfaqet dhe klikoni në butonin Lidhu/Connetti. Nëse kërkohet, futni gjithashtu fjalëkalimin e vendosur për të mbrojtur lidhjen në fushën përkatëse të zbrazët dhe shtypni butonin OK për të vendosur lidhjen.
- Nga kompjutri Mac: Për t’u lidhur me një rrjet Wi-Fi nga kompjuteri juaj i markës Apple, duhet të klikoni në ikonën e rrjetit me valë e cila është në pjesën e sipërme të majtë të shiritit të sistemit, më pas duhet të zgjidhni referencën e rrjetit nga shfaqet lista që shihni dhe nëse kërkohet, duhet të shkruani fjalëkalimin përkatës dhe të shtypni butonin Apliko/Applica.
- Nga telefonat inteligjentë dhe tabletët Android: Për t’u lidhur me një rrjet Wi-Fi nga pajisja juaj celulare Android, duhet të hyni në ekranin e pajisjes ku janë grupuar ikonat e të gjitha aplikacioneve dhe duhet të prekni ikonën Cilësimet/Impostazioni (ajo me ingranazh). Më pas shkoni te seksioni Lidhjet/Wireless dhe rrjetet/Connessioni/Wireless e reti/Internet, zgjidhni fjalën Cilësimet Wi-Fi/Wi-Fi dhe ktheni çelësin relativ në ON (nëse funksioni është i çaktivizuar, sigurisht). Tani shtypni në emrin e rrjetit me të cilin keni ndërmend të lidheni. Nëse kërkohet, shkruani gjithashtu fjalëkalimin e përdorur për të mbrojtur lidhjen dhe trokitni lehtë mbi Lidhu/Connetti.
- Nga iPhone dhe iPad: Për t’u lidhur me një rrjet Wi-Fi nga pajisja juaj iOS, fillimisht hyni në ekranin bazë të iDevice dhe më pas shtypni ikonën e Cilësimeve/Settings (ajo me ingranazh), ndaloni te fjala Wi-Fi, levizni çelësin e Wi-Fi në ON (nëse është i çaktivizuar) dhe shtypni emrin e rrjetit të interesit tuaj nga lista që shihni të shfaqet. Nëse kërkohet, futni gjithashtu fjalëkalimin e përdorur për të mbrojtur rrjetin dhe shtypni Accedi.
Si te forcosh rrjetin WiFi
Sinjali me valë/wireless i një modemi/ruteri të vetëm është përgjithësisht në gjendje të mbulojë një zonë midis 50 dhe 100 metrave, por edhe mund të zgjatet nëse është e nevojshme.
Për ta bërë këtë, thjesht përdorni disa pajisje speciale, të tilla si pikat e hyrjes/access point dhe përsëritësit Wi-Fi.
Mbani mend se edhe disa modemë/rutera janë në gjendje të kryejnë funksionet e lartpërmendura nëse përdoren së bashku me një pajisje tjetër që përçon rrjetin me valë.
Një mënyrë tjetër për të rritur gamën e sinjalit Wi-Fi pa përdorur mjete të palëve të treta është të vini në praktikë truket e ndryshme, të tilla si ndryshimi i pozicionit të modemit/ruterit, fikja dhe ndezja e pajisjes, ndryshimi i kanalit WiFi etj.
